Beynin erken gelişim dönemi ilk 18 ay olmakla birlikte, 6 yaşa değin oluşan ve ilerleyici olmayan beyin lezyonlarının hepsi Serebral Palsi olarak tanımlanabilir. Nöromotor yoklama bozukluğu dışarıda SP ’de ayrıca; görme, tavır, yutma ve bilişsel işlev bozuklukları da olabilir. Görülme sıklığı, ülkelere kadar farklılıklar göstermekle birlikte görülme sıklığı sıradan 2-3/1000 şeklindedir Görülmesi ülkelerin gelişmişlik düzeyi ve tıp teknolojisindeki ilerlemelere karşın son otuz yılda öyle azalmamıştır. Bu koşul, evvelden sağ kalım oranı eksik olan prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerin, günümüzde yaşatılıyor olmasına bağlanmaktadır. Sorunlar, hafiften ağıra şansın dönmesi gösterebilir. Hastalığı ayrıntılarıyla tedavi eden bir yöntem yoktur. Oysa etkilenen hastaların etkilenme derecelerine kadar; kendi ihtiyaçlarını karşılaması, oturması, yürüyebilmesi, okuluna kendi başına gidebilmesi ve iş sahibi olması amaçlanır.
Serebral Palsi ’de Görülebilecek Sorunlar Şu Şekildedir:
Hareket güçlüğü Spastisite (kaslarda fazla stres) Kaslarda güçsüzlük Denge kusuru İstem dışı hareketler Akıl sorunları Uyarı ve kavrama bozuklukları Havale (nöbet) Görme bozukluğu ve şaşılık İşitme sorunları Hitabe güçlüğü Gıda bozukluğu ve yükselme geriliği
ERKEN DÖNEMDE BELİRTİLER NELERDİR?
0-1 ay aralarında; emme bozukluğu, aşırı kusma, havaleler
ay; adelelerde anormal kasılmalar
ay; sırtüstü konulduğunda baş ve topuklar üstünde yay gibi durma
ay; başını tutamama, başparmağın avuç içinden çıkarılması ve elin fazla sert bir yumruk tutulması, devamlı şaşılık.
8.ay; dönme ve oturma olmayışı, baş tutamama, otururken bacakların birbirini çaprazlaması, tekme atarken iki bacağı birden itme.
10 ay; tutunarak ayağa kalkma becerisi olmayışı, ismiyle çağırınca cevap vermeme, ayağa kalkarken bacakları çaprazlama, ağızdan fazla salya efüzyon.
1 yaş; teşhisin en basit olduğu devredir.
ÇARE PLANI NASIL OLMALIDIR?
Tanı konulduğu andan itibaren fizik çare başlanmalıdır. Amaç; adale, eklem denge ve koordinasyon gelişimini artırmak, oluşabilecek deformasyonları engellemektir. Tedavi de beraberinde olan patolojiler (görme problemleri, işitme problemleri, beslenme bozukluğu, diş problemleri) açısından teftiş ve tedavileri düzenli olarak yapılmalıdır. Fizik çare teşhis konulduğu andan itibaren aile sürekli fizyoterapist ve çocuk uyumu ile birlikte devam etmelidir.
SEREBRAL PALSİLİ HASTALARA YAPILAN ORTOPEDİK MÜDAHALELER NELERDİR?
5 YAŞ DOLANA DEĞIN:
Gerekli durumlarda botox uygulaması Eğer kemik ve eklem bozukluğu varsa muayene ve röntgen sonuçlarına kadar ameliyat yapılabilir.( Genellikle 5 yaşından önce cerrahi girişim düşünülmemektedir.)
5 YAŞINDAN SONRA:
Yumuşak doku gevşetme ameliyatları (Kas ve tendon uzatmaları) Tendon transferleri (eklemi hareket ettiren tendonların başka bir yere aktarma edilmesi ile kas dengesinin ayarlanması Osteotomiler (kemiklerin istenilen pozisyona getirilebilmesi için kemiğin kesilerek istenilen pozisyonda tekrar tespit edilir) Çıkık ameliyatları (kalça ve dirsekte radyus başı çıkığına yönelik ameliyatlar) Artrodezler (eklemlerdeki bozulma ve akıcı kullanamaması nedeni ile sadece etkilenen eklemin sabitlenmesi için yapılan ameliyatlar)
Ortopedik ameliyatlarda gaye bacakların ve kolların düz anotomik ülkü getirilmesi, var olan spastisite (kasılmaların) dengelenmesidir. Bu sayede ameliyat sonrası fizik tedavi yapılarak; denge, kas güçlenmesi ve koordinasyonlarının artırılması ve egemen hareket etmesi amaçlanır.
