KOAH, dünyada her sene sıradan 4 milyon, Türkiye ’de ise 50 bin kişinin hayatını kaybetmesine neden oluyor. Ülkemizde 40 yaş üstündeki her 10 kişiden birinin çaba ettiği KOAH, Türkiye ’de yaşanan ölümlerin nedenleri arasında dolaşım sistemi hastalıkları, yürek hastalıkları ve tümörlerden daha sonra dördüncü sırada yer alıyor. Central Hospital ’dan Göğüs Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Mübeccel Akman, KOAH hastalığı hakkında bilinmeyenleri açıklıyor.
KOAH NEDİR?
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı ’nın baş harflerinden oluşan KOAH, enflamasyona alt gelişen ilerleyici bir nefes hastalığıdır. Kronik kelimesi, hastalığın uzun süre devam ettiğini, obstrüktif ise nefes borularının tıkandığını anlatmak için kullanılır. bu nedenle KOAH ’ın uzun süreler boyunca hava yollarında tıkanmaya niçin olan ama önlenebilir ve çare edilebilir bir akciğer hastalığı olduğu söylenebilir. Bu iltihaplanma, akciğerlerdeki akciğerdeki küçük hava odacıklarının harabiyeti sonucu hava yollarının daralmasıyla oluşur. Zamanla bu daralma artan bir şekilde yükselme gösterir ve hava keseciklerine giren havanın çıkışı zorlaşır. İlerleyen süreçte, akciğerdeki minik hava yolları cerahat sebebiyle şişer, balgam üreten bezler fazla çalışmaya başlar ve bunun sonucunda da balgam miktarı artar. Hava keseciklerinde gelişen bu değişimler anormal olarak tanımlanır. KOAH, solunum yetmezliği, öksürük, balgam çıkartma, hırıltılı solunum ve morarma gibi şikayetlerle kendini gösterir. Dünyada fazla yaygın görülen KOAH, en sık ölüme yol açan dördüncü sıradaki hastalıktır. KOAH, hafif hastalık formundan yoğun bakım gerektirecek tablolara dek kötüleşebilir.
SİGARAYI BIRAKIN!
KOAH için en önemli risk faktörü sigara kullanımıdır. Sigaraya dingin maruziyet deha KOAH gelişimine katkıda bulunur. Faal sigara kullanıcıları yaşadıkları öksürük ve balgam problemlerini kanıksadıkları için doktora başvurmaya gerek görmez. Lakin 40 yaş üzeri sigara içen veya zorunlu içilen alanlarda bulunan ve öksürük, balgam, solunum yetmezliği gibi şikayetleri olan kişilerin devirli olarak nefes ölçümü testleri yaptırması gerekir. Erken dönemde sigaranın bırakılması KOAH ’ın gerilemesine ve hastalığın gelişiminin durmasına yardım olacaktır. Dükkan ve konut içinde yer alan kimyasallar ve hava kirliliği de KOAH nedenidir. Keza büyük kentlerdeki hava kirliliği de asgari sigara dek risk faktörüdür ve ölüm riskini arttırır. Kolay üst solunum yolu enfeksiyonları KOAH hastalarında daha ağır seyreder. Bu hastalar hem daha kolay zatürre olabilirler.
SIK TEKRARLAYAN SOLUNUM YOLU HASTALIKLARINA DIKKAT
KOAH ’ın ilerlemiş çok ağır formlarında kandaki oksijen miktarında azalma yaşanır. böylece de hastada morarma ve kalp yetersizliğine bağlı ayak şişmeleri görülür. Hastalık çoğunlukla 35 yaş altı kişilerde hemen ayrım edilemeyebilir. Ama KOAH hastalığı bulunan kişiler diğerlerine oranla daha artı grip, soğuk algınlığı veya diğer solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanır. Sık tekrarlayan solunum yolu hastalıkları görülüyorsa KOAH ’tan şüphelenilmeli ve bir uzmana başvurulmalıdır.
KOAH ALEVLENMELERİ ÖLÜM RİSKİNİ ARTIRIYOR
KOAH hastalığı, “alevlenmeler” olarak tanımlanan bir ilerleyiş gösterir. Yaşanan bu alevlenmeler, hastalığın stabil döneminde olduğundan daha ayrı bir tedavi gerektirir. KOAH ölümlerinin en kayda değer sebebi olan alevlenmelerin, hastalığın ilerlemesine büyük katkısı vardır. Akciğer fonksiyonlarına fazla süratli şekilde hasar veren KOAH alevlenmesi, hastanın hayat kalitesinde bozulmaya neden olurken komplikasyon ve vefat risklerinde de yükselme yaşanmasına zemin hazırlar.
KOAH KİŞİLERİ HAYATININ HER ALANINDA ETKİLİYOR
KOAH, yalnızca akciğeri etkilemekle kalmayıp, takâtsizlik, yorgunluk, uyku bozuklukları, mental problemler ve meslek gücü kaybı gibi sorunlara zemin hazırlayabiliyor. Bu da sosyal yaşamda kısıtlanmalara yol açabiliyor. Günümüzde KOAH ’ı ortadan kaldıracak ya da zamanla düzeltecek herhangi bir çare seçeneği yoktur. Fakat hastalığı hafifletebilmek olası olabiliyor. Bunun için de işe başta sigarayı bırakmakla başlanması gerekiyor. Kullanılan ilaçlar hastalığın ilerlemesini önlemese de, solunum yollarını rahatlatarak hastanın şikayetlerini azaltacaktır.
KENDİNİZİ ÖNEMSEYİN
KOAH ’tan korunabilmek için;
•Sigara bırakılmalı,
•Akciğer kontrolleri yaptırılmalı,
•Solunum şikayetlerinde hastaneye başvurulmalı,
•Yaşam alanlarını muhtemel olduğunca temiz tutulmalı,
•Solunum egzersizleri öğrenilmeli,
•Uyumlu yürüyüş ve egzersiz yapılmalı,
•Grip ve zatürre aşısı yaptırılmalı.
