İyot, tiroid hormonlarının üretimi için manâlı bir rol oynuyor. Dünyada önlenebilir akıl geriliğinin en önemli nedeninin iyot eksikliği olduğunu gösteren uzmanlar, yeterli iyot alımının çoğaltma ve gelişmedeki önemini vurguluyor ve iyot eksikliğinin hastalıklara neden olduğuna uyarı çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Dahiliye Uzmanı Dr. Güzin Oğuz Şimşek, iyot alımı hakkında kayda değer bilgiler verdi.
İyot, tiroid hormonlarının üretimi için vücuda dışarıdan alınması gerekli olan bir elementtir. Yeterli iyot alımı bayağı artma ve gelişme için elzemdir. İyot eksikliği, yetkisiz tiroid hormonu üretimine yol açarak ve başka mekanizmalarla iyot eksikliği hastalıklarına sebep olur.
İYOT EKSİKLİĞİ, DÜŞÜK RİSKİNİ ARTIRIYOR
İyodun yalnızca iyot içeren veya iyot ek edilmiş besinler yoluyla ağızdan alınabildiğini bildiren Yıldırım, “Diyetle alınan iyodun tamamına yakını mide ve oniki parmak bağırsağından çarçabuk emilir. İyot eksikliği durumunda tiroid bezi kadar iyot tutulum oranı %80 ’e kadar çıkarken, yeterli iyot alımında bu oran %10 civarında kalmaktadır. İyodun yarı ömrü normalde 10 saat kadardır, iyot eksikliği durumlarında bu vakit uzar” biçiminde konuştu.
Dünyada önlenebilir akıl geriliğinin en kayda değer nedeninin iyot eksikliği olduğuna uyarı çeken Yıldırım, değişik yaş aralıklarında farklı hastalıkların risklerle kendini gösterdiğini söyleyerek,söz konusu hastalıkları şöyle sıraladı:
• “Bebeklerde akıl geriliği,
• Cisim gelişme geriliği,
• Düşük doğum ağırlığı,
• Çocuklarda gövde ve zekâ gelişme geriliği,
• Bebek ve erişkinlerde tiroid hastalıkları.”
POZITIF İYOT, HORMON ÜRETİMİNİ AZALTIYOR
Pozitif iyodun, tiroid bezini baskılayarak hormon üretimini azalttığını açıklayan Uzm. Dr. Güzin Oğuz Şimşek, düşen hormon seviyesine bağlı olarak hipotiroidizm şikayet ve bulguları gelişebildiğini belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
İYOT İHTİYACINIZI İLAÇLAR YERİNE BESİNLERDEN KARŞILAYIN
Vücudun iyot ihtiyacının, ilaçlar yerine besinlerden karşılanması daha da sağlıklı olacaktır. Bazı durumlarda besinler de beceriksiz kalacağından, iyot eksikliği olan kişilere ilaçlı tedavi uygulanabilmektedir. İyot taşıyan besinler: “Patates, süt, yoğurt, yumurta, hindi göğüs eti, balık, iyotlu tuz, Himalaya kristal tuzu, beyaz ekmek” olarak karşımıza çıkmaktadır.
HAMİLELİKTE İYOT İHTİYACI ARTIYOR
İyot tüketimine olan gereklilik hamilelik ve emzirme döneminde artıyor. Yapılan incelemeler ve afiyet örgütleri verilerine tarafından menopoz dönemi ile ilave olarak iyot ihtiyacında azalma ya da çoğaltma açısından teklif bulunmamaktadır.
BESİNLERDEKİ İYOT MİKTARI NE DEK?
Gıda Adı Miktar İyot miktarı
“İnek sütü 200 ml (1 su bardağı) 50-80 µg
Organik inek sütü 200 ml 30-65 µg
Yoğurt 150 g (4 çorba kaşığı) 50-100 µg
Yumurta 1 adet 20 µg
Peynir 40 gr (yarım su bardağı) 15 µg
Beyaz balık 100 gr 115 µg
Yağlı balık 100 gr 50 µg
Kabuklu deniz ürünleri 100 gr 90 µg
Et 100 gr 10 µg
Tavuk 100 gr 10 µg
Fındık 25 gr 5 µg
Ekmek 1 dilim 5 µg
Sebze ve meyve 80 gr 3 µg
DENGELENMIŞ BESIN İLE YETERLI İYOT ALIMINI KARŞILAMAK MUHTEMEL
Türkiye ’nin iyot eksikliği açısından orta ve ileri seviye iyot eksikliği ve endemik guatr bölgesi olması sebebiyle Sıhhat Bakanlığı tarafından başlatılmış olan iyot eksikliği ile uğraş zarfında büyük şehirlerde sorun aşılma noktasında olup kırsal kesimlerde eksiklik halen devam etmektedir. Dengelenmiş besin ile gerektiği dek iyot alımını sağlamanın muhtemel.
Tuz kısıtlaması gereken hasta grupları için sırf iyot alması adına tuzu artırmak çare değildir. İlerleyen dönemlerde tuzdaki iyot oranını artırarak tuz kısıtlamayı destekler şekilde yeni düzenlemeler gündeme gelecektir.
Rafine edilmeyen, içeriği net olarak bilinmez, diğer katkı maddelerinin doğal veya suni olarak eklendiği, kaya tuzu, gurme tuzları gibi tuzların kullanılmasını önermemekteyim. Ilk Önce amacımız eksiklik mi fazlalık mı ya da normal olduğunu muayene etmek sonra kişinin yeme alışkanlıkları ek tehlike faktörlerini gözden geçirerek zorunlu takviye önerilerinde bulunmaktır.
