Türkiye’de işçilik olarak yapılması en zor zurna olarak gösterilen ‘Tokat telli zurnası’ iki yıl ağacı bekletilerek kurutulduktan daha sonra 3 günde dağıtılmış aşamalardan geçirilerek imal ediliyor.
Tokat’ta adeta ömrünü telli zurna yapımına adayan 3 çocuk babası Oktay Dursun, 30 yıldır mesleğini evinin altındaki ufak atölyesinde sürdürüyor. 11 yaşlarda dedesinin yanında çırak olarak başladığı zurna yapımında kentte tek sanatçı olarak kalan Oktay Dursun, mesleğinin son temsilcisi. 2002 yılında dedesi Duran Atılgan’ın ölümü ile kendi başına bu mesleği icra etmeye başlayan Dursun, işçilik olarak yapımı en zor zurnayı yapıyor fakat çalamıyor.
İKİ YIL AĞACINI BEKLETİYOR, 3 GÜNDE ÜRETIM EDİYOR
Türk kültüründe nikah ve eğlencelerde davulun olmazsa olmazı olan zurnanın çalması dek yapımı da oldukça kuvvet. Takriben iki yıl bekletilen erik ve kayısı ağacı oyularak yapılan zurnanın tornadan geçmesi, deliklerinin delinmesi, şekil verilmesi günler alıyor. Kaysı ve erik ağaçları kesildikten sonra gövdesi takriben iki sene kuruması için bekletiliyor. İşçilik olarak epeyce güç olan zurna yapımı ise 3 gün sürüyor. Türkiye’nin en baskı modeli Tokat telli zurnası olduğunu ifade eden Dursun, “Diğer zurnaların yapımı fazla basit değil ama telli zurnanın gerek teli, gerekse ses oktavı, işçiliği ile ayrı bir ustalık istiyor. Zurnanın yapım aşaması Ağustos, Eylül aylarında başta Malatya olmak üzere bazı illerden kaysı, erik ağacı kesip getiriyoruz. Ortalama 24 ay dinlendiriliyor, hızarlanarak bekletiliyor. Ağaç kuruduktan sonradan siparişe göre telli zurna yapıyoruz. Yapım aşaması ise 3 gün sürüyor.” dedi.
TELLİ ZURNAYI DIĞER ZURNALARDAN AYIRAN NITELIK
Telli zurnanın özelliklerini dile getiren Dursun, “Bazen zurnalar da çatlama ve yarılma olabiliyor. Telli olduğu için kuşkusuz açma yapmaz. Zurna çalarken ıslandığı süre belirli bir müddet sonra gerilir ve yarılacak pozisyon alır. Lakin teller şüphesiz bırakmaz. Telli zurnada yüzde 5 yarılma ihtimali olabiliyor fakat öteki zurnalar da bu oran daha yüksek.” diye konuştu.
YAPILMASI ZORLAMA OLDUĞU KADAR ÇALMASI DA GÜÇ
Dedesi gibi zurna yapabildiğini lakin çalamadığını ifade eden Dursun, “Dedem bazen ‘Soyumun yüz akı olacaksın, ara sıra de yüz karası olacaksın’ derdi. Dedem, ‘Benim ustam zurna çaldı, ben zurna çaldım sen zurna çalmayacaksın senin yüz karalığın buradan, yüz aklığın ise Türkiye’nin her yerine zurna yapabilecek olmadan gelecek’ derdi. Nitekim rahmetli ileriyi görüyormuş” ifadelerini kullandı.
Yurt içi ve yurt dışına siparişle zurna yaptığını belirten Dursun, telli zurna fiyatlarının 800 ile bin 200 lira arasında değiştiğini kaydetti.
