Dünyaca meşhur şehirlerin tanıdık en eski fotoğrafları

Selen KALDIRIM/ email protected

Son zamanlarda gezi fotoğrafçıları, dünyaca ünlü şehirleri çağın teknolojisiyle harikulade bakış açılarıyla fotoğraflıyorlar. Bu işi yapmayan bir İnstagram kullanıcısı kalmadı zaten. Fakat tahmin edersin ancak, bundan yıllar yıllar önce dünyadaki şehir halkı merkezlerinin fotoğraflarının çok nadir olduğu bir süre vardı. 1816 yılında, Joseph Niepce bir mücevher kutusu ve bir mikroskoptan gücenmiş mercekle ilkel bir fotoğraf makinesi yapmayı başardı ve halk müziği birincil defa bu şehirleri bir fotoğrafta gördüler. Bugün favorin olan şehirlerden birinin ‘ilk karesiyle’ göz göze geleceksin. Belkide fazla kısa bir zaman önce bu fotoğraf karesindeydin; tek fark zamandı…

1800’lü yılların siyah beyaz solgun kareleri ve bugünün renkli görüntüleriyle işte dünyaki şehir halkı merkezlerinin bilinen birincil fotoğrafları.

LOS ANGELES, 1860

Kaliforniya’nın gözbebeği, Hollywood yıldızlarının tatil durağı Los Angeles’ın albümünde olan ilk fotoğrafını görüyorsun. derhal Los Angeles şehir halkı merkezinde sergilenen bu resim 1860 civarında çekildi. Fotoğrafın sol alt köşesinde 1822’de inşa edilen Plaza Kilisesi’ni bakmak mümkün. Ola Ki renkli görüntüsü hatırlamana yardımcı olur.

LONDRA, 1839

Trafalgar Meydanı’ndan Parlamento Caddesi’ni bildiren Londra’nın bu ilk fotoğrafı 1839’da çekildi. İngiltere’ye hiç gitmiş miydin? I. Charles heykelini görmüşsündür. İşte bir yüzyıl önce bu kare böyle fotoğraflanarak Londra’nın birincil ölümsüz hatırası oldu.

KUDÜS, 1844

Fransız fotoğrafçı Joseph-Philibert Girault de Prangey, Kudüs’ün bu imajını 1844’te objektifine aldı. Ortadoğu’nun kutsal toprakları hala birincil günkü gibi duruyor. Tarihin doymuş batmış yaşadığı Kudüs topraklarında çekilen birincil şehir karesi, Müslümanlığın kayda değer simgelerinden Kubbet’üs Sahra’yı gösteriyor.

ATİNA, 1845

1845’te Atina’nın bu görünüşü, mevcut kentsel yayılmasından çok önce, tapınaklardan ibaretti. Olimpos Zeus Tapınağı ve onu tedarik eden Hadrian Kapısı, çöl bir arazi üzerinde neredeyse tarih edinmek için bekliyor. Atina dört bir yanı Zeus’un tapınağından geçilmeyen, antik bir Yunan kenti. Bu şehrin ilk karesi kesinlikle bir tapınak olmalıydı! Pek de olmuş.

ROMA, 1842

Roma’nın bir profil resmi olsaydı, bu ne olurdu? Tabii ki Kolezyum.1842 manzarasının merkezinde yer alan Kolezyum, Roma’yı hemencecik tanıtıyor. 125 metrelik Trajan’ın Sütunundan çekilen bu fotoğrafta diğer bir bakış görmeyi beklemezdik zaten. Tam bir tarih furyası olan Roma, 1842 yılında da epeyce gelişmiş ve antik gözüküyor.

KOPENHAG, 1840

Kopenhag’ın bu 1840 fotoğrafı, çekimden bir sene daha sonra Gråbrødretorv olarak yeniden adlandırılan ulus meydanı Ulfeldts Plads’ı gösteriyor. Danimarka’nın mimari düzeni ve sokakların netliği kendine has bir tasarım. Bağlı yana sıra sıra dizili evler üçgen çatılarıyla gotik bir havaya karışır. Bugün bu evler cıvıl cıvıl renkleriyle de herkese bir selfie hatırası bırakıyor.

PARİS, 1838

Paris’teki Boulevard du Tapınağı’nın bu fotoğrafı, 1838’de veya 39’da denek emülsiyon süreci ile Louis Daguerre kadar çekildi. İnsanları uygulamak için en eski resim, ama, bulvar meşgul bir cadde olmasına rağmen bomboş gözüküyor. Hiç kimse farketmemiş gibi gözükse de, bu fotoğrafta da ikinci bir adam var gibi görünüyor: o da balkonlu binanın tentelerinin altında duran gömlekli.

NEW YORK, 1850

Amerika’nın para babası New York’un birincil pozu neydi? Manhattan’daki Broadway ve Franklin Street’in 1850’de çekilmiş bu görüntüsü, aslen New York’un en eski fotoğrafıydı.

Oysa bu bahis, aşağıdaki 1848 fotoğrafıyla New York’un bir görüntüsünü daha ortaya çıkardı. Görünüşte bu kırsal manzaranın ön planındaki yol, New York’un Yukarı Batı Yakası’nda Broadway.

İSTANBUL, 19.YY

Peki İstanbul’un aşina ilk fotoğrafı? Şüphesiz var. 17. yüzyılın başlarında inşa edilen Sultan Ahmed Camii, İstanbul’un bütünleştiği bir arma. Resim makinasıyla geç tanışan ülkemiz, 19. yüzyılın sonlarında çekildi. Çekilen bu resim, eski İstanbul’un büyük ölçüde tarımsal bir resmini gösteriyor. Yıllar yıllar önce İstanbul’da çekilen bu kareyi bugün milyonlar ziyaret ediyor.

MEKKE, 1884

Hac ile Müslüman alemi, binlerce yıldır tanrısal olan Mekke çevresinde Kâbe ve diğer tanrısal yerleri ziyaret ediyor. Dinî gerekliliklerin yerine getirildiği Hac yolunda, 1884 yılında da binlerce Müslüman görüyorsun.

DUBLİN, 1848

İrlanda’nın başkenti Dublin’in en eski fotoğrafı 1848’de çekilmiş. Hardwicke Caddesi’ndeki eski İrlanda Kilisesi kilisesi olan St. George Kilisesi’nin önünde çağın kıyafetleriyle yürüyüş yapan bir grup sergileniyor. Haberleri yokmuş gibi çekildiği kesin…

WASHİNGTON, 1846

En eski Washington fotoğrafları aralarında, bu 1846 tarihli fotoğraf Eski Berat Ofisini gösteriyor. Yapı şimdi Ulusal Portre Galerisi ve Amerikan Sanatı Smithsonian Müzesi olarak kullanılmakta. Zamanla çevresinin binalardan arındırıldığını ve ağaçlandırıldığını fark etmişsindir.

İlgini çekti yok mi? Birkaç şehir görüntüsüyle daha devam edelim…

BERLİN, 1940

Berlin’deki Leipziger Strasse’nin 1840 görünümü.

TORONTO, 1856

King Street East’in bu devlete ait, Toronto’nun Kanada’nın başkenti olma hedefini teşvik etmek için 1856’da çekilen bir dizi fotoğrafın bir parçası.

SİNGAPUR, 1844

Bir Fransız gümrük servisi görevlisi olan Alphonse-Eugene-Jules Itier, 1844 yılında, şu anda Fort Canning olarak bilinen Hükümet Tepesi’nin görüş açısından Singapur’un bu ilk görüntüsünü aldı.