Şarbon yani antraks, “Bacillus Anthracis” adındaki bakterinin yaptığı bir rahatsızlık olup esasen hayvanlarda hastalık yapan bir bakteridir. İnek, koyun, keçi gibi otobur hayvanlarda görülür. Bu grup hastalıklar, “zoonoz” olarak adlandırılır. Bu bakteri, tetanoz basilinin aksine oksijeni seven, oksijenli ortamda iyi üreyen bir bakteridir. Zorlu maddi ve kimyasal koşullara son derece dayanıklıdırlar. Doğada çok uzun yıllar boyunca spor oluşturarak yaşayabilmektedir. İnsanlara başlıca cilt aracılığıyla bulaşır lakin solunum ve sindirim yolundan da bulaşması olasıdır.
Şarbonun belirtileri nelerdir
Şarbon hastalığı, görülme yerine kadar 3 gruba ayrılıyor. Deri şarbonu, akciğer şarbonu ve bağırsak şarbonu.
Deri Şarbonu: Deri yoluyla en sık; hayvancılıkla uğraşan,hayvan kesen, hayvan eti ile uğraşan kişilerde fazla basit bulaşma görülebilir. Hem; akciğer şarbonu, bağırsak şarbonu ve şarbon sepsisi tablosuyla beyni bile etkileyen ağır hastalık tablosu meydana gelebilir. İnsanda rahatsızlık en sık olarak deri şarbonu şeklinde görülür. Klinikte, deri şarbonu malign ödem türünden karşımıza çıkar, bu lezyonun orta kısmında siyah bir yara oluşur. Buna “kara kabarcık” denir. Bu oldukça tanı koydurucudur. Bunun yanına, laboratuvar testleri tanıda fazla asistan olamaz.
Bağırsak Şarbonu: Bu türde şarbon et yenildiği takdirde bulaşır. Enfeksiyon bağırsaklara yerleşir. Bulantı, kusma, karın ağrısı, alev ve ishal ile kendini gösterir.
Akciğer Şarbonu: Şarbonlu hayvanlardan solunum yolu ile bulaşır. Soğuk algınlığı gibi başlar. Yüksek alev, titreşim ve solunum alıp verme de zorluk gözlemlenir.
Şarbondan Korunmak İçin Nasıl Önlem Alınmalı
Kasaplar, veterinerler, mezbahada çalışanlar, cilt işçileri genellikle tehlike grubu altındadır. Bu meslekleri yapan kişiler çalışırken muhakkak eldiven, maske gibi koruyucu önlemlerini almalıdırlar. Tehlikeli bölgeler araştırılmalı ve karantinaya alınmalıdır. Büyük ölçekte, hayvan sürülerinin kontrolleri ve aşıları eksiksiz bir şekilde yapılmalıdır. Şarbonlu olduğu belirlenen hayvanlar var ise, asla kesilmemeli ve derisi yüzülmemelidir. Şarbondan ölen hayvanlar belediye çalışanları gözetiminde imha edilmelidir. Hasta hayvanların bulundukları yerler dezenfekte edilmelidir. Şarbonlu hayvanların temas ettiği gübre yem gibi maddeler yakılarak imha edilmelidir. Bilmediğiniz yerlerden hayvansal ürünler alıp tüketmemeye itina gösterin. Etinizi güvendiğiniz kasap ve marketlerden alın. İyi pişmeyen ve eksik pişmiş etleri yemeyin.
Şarbon tedavisi
Tedavinin işe yaraması için bir an önce tedaviye başlanılması gerekmektedir. Şarbonda kaybedilen süre yaşamsal siklet taşımaktadır. Bu sebepten yukarıdaki belirtiler görüldüğü ya da şüphelenildiği andan itibaren bir hastaneye gerekmektedir. Tanı konulduktan sonra hastanın hastanede yatarak çare edilmesi uygundur. Tedavide birçok antibiyotik etkilidir. Cilt şarbonu türünden ölüm oranı çok düşüktür lakin öteki klinik şekillerde şarbon yüksek oranda öldürücü olabilmektedir.
Hayvansal ürünlerden yapılmış giysi ve makyaj malzemeleri de tehlikeli
Korunmada hayvan ve hayvan ürünlerine ihtiyatlı yaklaşmak,uzak durmak, dikkat etmek gerekmektedir. Şarbonlu hayvanın kıllarından yapılmış fırçalar, kıyafet ve ayakkabılar için bile dikkat edilmelidir.