Yusuf Sertkaya, denizcilik sektöründe eğitimli personel eksikliğinden dolayı gemi adamı açığının gittikçe büyüdüğünü vurgularken sözlerini şöyle sürdürdü: “Kaptan, başmühendis, güverte ve makine zabitleri, mesleğin uluslararası şartlarına haizse sektörde kapışılıyor. Son yıllarda İngilizce dil, gemiadamlığında önem kazandı. (Denizcilik ingilizcesi) Yüksek bir maaşla yabancı bir gemide işe girmek için dil bilmek şartlar arasında. Kaliteyi barındıran deniz personeli arayan yerli ve yabancı firmalar çoğaldı. Nitelikli denizciye duyulan ihtiyaç hiç bugünkü kadar fazla olmadı.”
TÜRKİYE’NİN GENÇ NÜFUSUNUN İSTİHDAM ÇÖZÜMÜ DENİZDE
Hem firmaların hem gemi adamlarının ihtiyacını karşılamak üzere “İnsan Kaynakları Birimi” kuran Ekol ve Akademi Denizcilik, yeni bir projeyi gündeme getirdi. 1997 yılından bugüne kadar uzakyol kaptanından vardiya zabitine, uzakyol ikinci makinistinden makine zabitine kadar yüzlerce zabit yetiştiren Ekol Denizcilik’in İnsan Kaynakları birimi adeta bir “işe yönlendirme” servisi olarak yapılandırıldı. Sertkaya, şu anda dünyada zabit açığı 16.500 civarındayken, 2025 yılında 150 bin kadar zabit açığı yaşanacağını söylüyor ve ekliyor: “Gemi adamlığı Türkiye’nin genç nüfusunun istihdam sorununun çözümünde bir umut ışığı. Son beş yıllık İşgücü Raporu’na göre önümüzdeki yıllarda dünyada ciddi bir denizci açığı yaşanacak. Türkiye’de denizcilik eğitiminde IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü) Model Kurslar ve STCW müfredatı uygulanmış olsa meslekte çok yol alınır. Bu şartların uygulanması sonucu sadece denizde çalışmaya istekli ve denizcilik mesleğini yapacak gençler eğitim alacak. Böylece hem boşa zaman ve emek israfı olmayacak, hem de gerçekten Türkiye’nin istihdam sorununa büyük katkı sağlanacak”
GEMİADAMLARININ EN BÜYÜK EKSİKLİĞİ DİL EĞİTİMİ
Gemiadamı ihracında yaşanan diğer bir sorunun da dil eğitimi olduğuna dikkat çeken Sertkaya’ya göre, Türk gemi adamlarının en büyük eksikliği dil eğitimi. Özellikle de İngilizce. “Yabancı armatörler bu konuda sıkıntı yaşıyor. Denize çıkacak herkes çok iyi İngilizce bilmek zorunda” diyor Sertkaya. Diğer bir sorun da yabancı firmaların Türk gemi adamlarına ulaşmakta zorluk çekmesi. Aynı şekilde Türk gemi adamları da yabancı firmalara ulaşamıyorlar.
İNSAN KAYNAKLARI BİRİMİ’NİN GEMİ ADAMI DATASI
20 yılı aşkın süredir ulusal ve uluslararası mevzuata uygun denizcilik eğitim faaliyetleri sürdürdüklerini belirten Ekol Denizcilik Genel Müdürü Yusuf Sertkaya, MLC kapsamında Ekol Denizcilik bünyesinde 2013 yılından itibaren ulusal ve uluslararası mevzuata uygun “İşe Yönlendirme Servisi” oluşturmak için çalıştıklarını belirtiyor. 2 yıl önce “Ekol İnsan Kaynakları Birimi”ni kurduklarını vurgulayan Sertkaya, “O tarihten itibaren de, gemi sahiplerinden gelen 384 personel talebi ve gemi adamlarından gelen 172 iş talebi karşılandı” dedi ve olması gereken düzenlemeler üzerinde bilgi verdi: “Uluslararası standartlara ve STCW’ye uygun çözüm; makine ve vardiya zabitlerinde 3000 gt ve 3000 kwa sınırlamasının kaldırılmasıdır. Bu çözüm, uluslararası sözleşmelere uygundur. 3000 gt ve 3000 kwa yeterlilikle mezun olan zabitlerin uzakyolda çalışan her bayraklı gemide stajyer olarak kabul edilmesi ve sonrasında da 4. ve 3. kaptan, 4. ve 3. mühendis olarak istihdamına müsaade edilmesi yolunun açılması gereklidir.”
YABANCI GEMİLERİN ARADIĞI ZABİTLERİN YETİŞMESİ
Yusuf Sertkaya, mesleğe alımda yapılacak yeni düzenlemerle elde edilecek kazanımları da şöyle sıraladı: “Günümüzde sektörün en önemli sorunlarından biri olan uzakyol 3. kaptan veya 3. mühendis bulunamaması sorunu çözülecek. İş bulamayan yakın yol yeterliliğine sahip zabitlere Türk ve yabancı bayraklı gemilerde iş imkanı sağlanacak. Eğitimde kalitenin artışı ile daha kalifiye ve dünyada aranan zabitlerin yetişmesi hedeflenecek ve ülkemizin insanı yine ülkemiz için çalışacak, öz kaynaklarımız değerlenmiş olacak”.
DENİZCİ, SAĞLAM PSİKOLOJİDE OLMALI
Denizcilik okullarına girenlerin özel bir eğitimden geçmeleri gerektiğini vurgulayan Sertkaya, gençlerin mesleklerini seçerken, denizciliğe “bir mesleğim olsun” kaygısıyla değil, “çok sevdiğim bir işim olsun” bakışıyla yönelmeleri gerektiğini söyledi: Öncelikle denizi ve denizciliği sevmek gerekir. Ayrıca gemilerde çalışacak insanların farklı şekilde eğitilmesi gerekiyor. Bu meslekte küçücük bir yerde çok uzun zaman çalışmak zorundasınız. Sağlam bir psikolojinizin olması lazım. Şu anda üniversite puanını tutturan denizcilik üniversitesine giriyor. Oysa bu çocukların mesleği yapıp yapamayacağı konusunda teste tabii tutulması lazım. Denizcilik okullarına girenlerin özel bir eğitimden geçmeleri gerekiyor.”
SİMSARLARA GEÇİT YOK
Gemi adamlarının çalışma şartlarına yeni hak ve hükümlülükler getiren MLC (Maritime Labour Convention ) sözleşmesinin Türkiye tarafından da imzalanmasından sonra bu işkolunda kalite arttı. Denizcilik Çalışma Sözleşmesi’ne (MLC2006 ) Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da onaylaması ile taraf olduğumuza dikkat çeken Yusuf Sertkaya, “Bu sözleşmenin onayı ile birlikte Türk Bayraklı gemiler ve işletmeci firmalar için sözleşmenin gereklerini karşılama zorunluluğu doğdu” dedi. MLC, gemi adamlarının işe alınma ve yerleştirilmelerine ilişkin bazı standartlar getiren bir sözleşme. Sertkaya, bu standartlardan birine dikkat çekti. Ulusal ve uluslararası mevzuat gereği gemi adamlarının işe alınması ve yerleştirilmesi karşılığında ücret alınmasının yasaklandığına işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü. “Gemi işverenlerine yeni hak ve hükümlülükler getiren Denizcilik Çalışma Sözleşmesi 2013’te yürürlüğe girdi. Bayrak devleti ve gemi sahiplerine kontrol sorumluluğu verildi. Bu kapsamda liman devletleri tarafından yapılacak kontrollerde gemi adamlarına sorulacak: ‘Bu işi nasıl buldun?’ Bu soruya verilecek cevap, o geminin bayrak devletini ve gemi sahibini bağlayacak. Bu sözleşmeyle birlikte gemi adamlarını işe yönlendirme karşılığında ücret alan, onların emeğini sömüren simsarlık yasaklandı. Bayrak devletleri ve gemi sahiplerine de kontrol sorumluluğu verilerek, aksi durumda cezai yaptırımlar getirildi”.
