Aybüke SENGİR / email protected
Dünyadaki ilk siyahi pilotun hangi devletin vatandaşı olduğunu sorsak herhalde birçoğunuz bu soruya ABD yanıtını verirdi. Ilk siyahımsı pilot, İzmir doğumlu Ahmet Ali Çelikten’den başka biri değil. Kasım 1916’da birincil uçuşunu gerçekleştiren Çelikten yalnızca pilot olmasının yanı sıra dünya savaşını da yaşamış bir askerdi. Afrika kökenli Türklerden biri olan ve ailesi Nijerya’dan göçen Çelikten hem Kurtuluş Savaşı’nda da önemli görevler üstlendi. Düşman karakollarına buluş uçuşları düzenleyen Çelikten, cephelerdeki durumları değiştirebilecek gözlemleri merkeze naklediyordu.
ANNEANNESİ İSTANBUL ’DAKİ SON KÖLELERDENDİ
Ahmet Ali ’nin anneannesi 19. YY. ’da Afrika ’dan alınarak İstanbul ’da satılan son kölelerden biriydi. Türkiye ’ye gelişleri bu şekilde olmuştu zaten. Sonradan İzmir ’e yerleştiler. Ahmet Ali de 1883 ’de İzmir ’de dünyaya geldi ve ‘ ’Arap Ahmet ’ ’ olarak tanındı.
İstanbul ’daki esir pazarı, Kapalıçarşı ’nın Nuruosmaniye kapısının kuzeyinde, Tavuk Pazarı denen yerdi. Bu pazar, Osmanlı Devleti ’nin köleliği peyderpey yasaklamaya başladığı dönemde, 1847 ’de kaldırıldı. Arap Ahmet ’in anneannesi, Abdülmecid kadar yıktırılan bu pazarda satılan son kölelerden biriydi.
ÜSTEĞMEN OLDU
Ahmet Ali, 1904 ’te Haddehane Mektebi ’ne girdi, dört sene sonra da üsteğmen oldu. Okula giderkenki amacı denizci olmaktı. 25 Haziran 1914 ’te Tayyare (Bahri Tayyare) Mektebi kurulunca her şey onun için çok değişti İşte kahramanımız Ahmet Ali, aynı gün buraya atanan ilk deniz subaylarından biri oldu. O bundan böyle bir “bahri tayyareci” olacaktı.
1.DÜNYA SAVAŞI ’NDA BİR KAHRAMAN
Benzer yıl milyonlarca insanın gündelik hayatının bir anda değiştiği ve bugün 1. Dünya Savaşı olarak bildiğimiz büyük savaş başlamıştı. Pilotlara ihtiyaç vardı. 1922 ’de Amasra ’ya gönderilen pilotlar arasında Ahmet Ali de bulunuyordu. Görevleri, İstanbul Boğazı çıkışından itibaren Batı Karadeniz ’deki düşman gemilerini takip etmek, raporlamak, deniz harekatını korumaktı.
Savaş sona erdiğinde, İzmir Güzelyalı ’da bir tayyare bölüğü kuruldu. Bu bölüğe 1924 ’te Ahmet Ali de atandı. Görevini İzmir ’de sürdürmeye devam etti. 1928 ’de Hava Müsteşarlığı ’na atandı.
PİLOTLARLA DOYMUŞ BİR AİLE
Savaş esnasında Prevezeli göçmen Hatice Bayan ’la (1897-1991) evlenen Ahmet Ali ’nin beş çocuğu dünyaya geldi. Ahmet Ali ’nin sadece kendisi değil, iki oğlu, kız kardeşinin eşi ve yeğeni de pilot oldu. Bir aile mesleği olan havacılığı, Arap Ahmet etkisiyle seçtiler. Babası öldüğünde 6 yaşında olan Ahmet Ali, ailenin en büyük çocuğuydu. Onun asker ve pilot oluşu, tüm ailenin yolunu belirledi.
