Kazakistan’ın Aktau kentinde düzenlenen Hazar Ülkeleri Devlet Başkanları Zirvesi’ne Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbangulu Berdimuhammedov katıldı.
Hazar ’da ekonomi, ulaştırma, çevre, emniyet ve öteki alanlarda işbirliği konularının ele alınacağı zirvede, geçen yıl aralık ayında Moskova ’daki Hazar Ülkeleri Dışişleri Bakanları Toplantısında mutabakat sağlanan Hazar ’ın yasal statüsüyle ilgili anlaşmaya imzalar atıldı.
Anlaşma taslağına kadar, Hazar Denizi ’nin dibi ve toprak altı bölgeleri ayrı alanlara bölünürken, deniz yüzeyi de deniz sahası, deniz hududu, balıkçılık alanları ve kaynakların kullanımı gibi esaslara kadar paylaştırılacak.
15 MİLE DEĞIN KENDİ ARAZİSİ OLARAK KABUL EDİLECEK
Sahilden 15 deniz mili mesafeye dek olan bölgeler, her ülkenin kendi arazisi olarak kabul edilecek. Bu mesafeye 10 deniz mili eklenerek toplam 25 dingil, her ülkenin balıkçılık alanı olarak belirlenecek. Diğer kısımlar ise ortak kullanıma açık, nesnel bölge olacak.
HAZAR’IN DİBİ BÖLGELERE BÖLÜNECEK
Kıyıdaş ülkelerin iş birliği ilkelerini ve yasal sorumluluklarını içeren ve beş devlet için eşdeğer şartlar getirdiği vurgulanan taslağa göre, Hazar ’ın dibi, yan yandan ve karşısında karşıya olan ülkeler arasında bölgelere bölünecek.
Hazar denizinin hava sahasının kullanımına ilişkin istişarelere anlaşmanın imzalanmasından sonradan da devam edilecek. Oysa, anlaşmayla kıyıdaş beş ülkenin dışında Hazar denizinde tanıdık olmayan askeri varlıkların bulunması yasaklanacak.
İran, Rusya, Azerbaycan, Türkmenistan ve Kazakistan, tam bir enerji denizi olan Hazar’dan daha fazla pay alabilmek için 1996 yılından bugüne müzakereler sürdürüyordu. Müzakereler, Hazar’ın deniz mi yahut bir göl mü olduğu noktasında kilitleniyordu.
Takriben 50 milyar varil petrol ve 9 trilyon metreküplük doğalgaz rezervinin bulunduğu varsayım edilen Hazar’ın, bugün imzalanacak anlaşmada deniz olarak tasvir edildiğini ve paylaşımın da buna kadar yapıldığını belirtiyor.
NAZARBAYEV: TARİHİ BELGEYİ İMZALAYACAĞIZ
Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, bugün Hazar denizine kıyısı olan ülkelerin devlet başkanlarının 20 yıldır bahis edilen bölgenin yasal statüsüyle ilgili tarihi belgeyi imzalayacaklarını bildirdi.
Nazarbayev, Mangıstau eyaletine düzenlediği iş ziyareti çerçevesinde bölgenin sosyal ve ekonomik kalkınması konularına ilişkin düzenlediği toplantıda yaptığı konuşmada, Hazar bölgesinin tarihi, kültürel, manevi, ideolojik ve jeopolitik önemi üstünde durdu.
Ülkede petrol ve doğalgaz endüstrisi, altyapı, ulaştırma ve lojistik potansiyelinin gelişmesi bağlamında Mangıstau eyaletinin milli ekonomiye büyük katkı maddesi sağladığına dikkat çekici eden Nazarbayev, Nurlu Yol (Nurlı Jol) kalkınma programı tamamen eyaletin önemli ulaştırma ve lojistik merkezi haline geldiğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Nazarbayev, bölgedeki uluslararası havaalanı, demiryolları, karayollarının yanı sıra, Aktau ve Kurık limanlarının ülke ekonomisine büyük tesir sağlayacağını kaydetti.
