Çocukların uyuması için yapılan beşikler şimdi oyuncakları oldu
Bir dönemler çocuk uyutmak yapılan beşikler şimdilerde çocuk oynasın diye yapılıyor
RİZE – Sanayinin gelişmesiyle geleneksel ahşap beşikler yerini daha modern beşiklere, şakşaklar ise dönencelere bıraktı.
Sanayinin gelişmesiyle el ile yapılan geleneksel ahşap beşikler yerini daha modern mobilyalara bıraktı. Beşiklerin üzerinde konulan ve ismine ‘şakşak’ denilen bebeğin uyumasını sağlamak için ses çıkartan cisimler ise yerini plastikten yapılan dönencelere bıraktı.
Dededen kalma mesleği olan beşik ustalığını Rize’de devam ettirmeye çalışan İbrahim Yüksektepe, geçmişte köylerinde 60 civarında beşik yapımında kullanılan torna makinesi olduğunu, bugünlerde ise 1-2 tane bile zor bulunduğunu belirtti.
Mesleğin unutulmaya yüz tuttuğunu dile getiren Yüksektepe “Dededen, babadan kalan bir meslek olan beşik yapımına devam ediyorum. Beşik yapabilmek için kendini küçük yaştan itibaren yetiştirmek lazım. Yetişmemiş kişi torna makinesinin başına geçse yapamaz. Bizim köyde tek tuk ustaları var. Eskiden bizim köyümüzde 50-60 tane beşik tornası vardı. Şimdi öyle oldu ki üç tane kaldı. Her gün geriye doğru gidiyor, beşikçi yetişmiyor” ifadelerini kullandı.
Eski yıllarda bebeklerin uyutulması için büyük ebatlarda yaptıkları beşikleri rağbet olmadığı için minimize yaptıklarını, çocukların uyumasına yarayan beşiklerin artık oynaması için alındığını dile getiren Yüksektepe “Küçük beşik yapıyoruz, büyük beşik şimdilerde pek isteyen yok. İnsanlar biraz süs işine, mobilya işine kaçıyorlar. Şimdilik sadece çocuklar için küçük beşik yapıyoruz. Günümüzde çok plastik var ama plastikler hep sağlıksız Çin malları. O yüzden bu ahşap çocuk beşikleri daha iyi oluyor oyuncak için. Eskiden büyük beşikler yapardık çocukları içerilerine koyar sallar büyütürlerdi, şimdi küçük beşikler yapıyoruz çocukları oynatsınlar diye” dedi.
Ahşap ustası Şahin Çolak ise bebeklerin beşiklerinin üzerine takılan ve uyumasını sağlayan dönencelerin günümüzde plastikten yapılmasından dolayı zararlı olduğunu ve geleneksel Rize Beşiği’nde ise aksine dönence yerinde ahşap şak şaklar olduğu için bebeğe hiçbir zararı olmadığını savundu.
Çolak “Rize kültüründe var olan büyük beşikleri eskiden çocuk uyutmak için yapıyorlardı, şimdi minimize yaptık oyuncak olarak, kültürümüzün devamını sağlamak için. Eskiden çocuklar uyusun diye beşiğin üzerindeki çemberler ses çıkartırdı, beşiği salladıkça çocuk çıkan sesle tatlı bir şekilde uyurdu. Şimdi Çin mallarını, kelebekleri, kuşları alıp beşiklerin üzerine asıyorlar. Plastik zaten kimyasaldır, pamuk gibi olan bebeklerimize zarar veriyor. Ahşap ise bir insanın doğumundan ölümüne kadar olan bir şeydir. Bizde kültürümüz bozulmasın diye inatla bu işi devam ettireceğiz inşallah” ifadelerini kullandı.
