Her 10 kadından 1 ’inde yer alan bu hastalığın bilhassa üreme çağında, yani genç kadınlarda görülmesi toplum için manâlı bir tehlike. Son yıllarda çikolata kisti hastalığının görünme oranında çoğalma olduğu gözlemlense de daha fazla karşılaşmamız hastalığın görülmesinin arttığından dolayı mı yahut daha kolay teşhis koyduğumuzdan dolayı mı, bunu bilmiyoruz.
Lakin sanayileşme ile görülme sıklığında belirgin bir artma olduğunu biliyoruz. Bu konuda kesinkes niçin sonuç ilişkisi ayarlamak muhtemel değil.
HANGİ FAKTÖRLER ÇİKOLATA KİSTİNE NEDEN OLUR?
Endometriozis yani çikolata kistine neden olan esas etmenler bilinmese de bir takım faktörlerin bir araya gelmesi rahatsızlığın ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir. Aile hikayesinde endometriozis olan kadınlarda bu rahatsızlığın görülme oranı daha yüksek olduğundan genetik eğilimden bahsedilir.
Oysa genetik yatkınlığın iyice nelerden dolayı ortaya çıktığı bilinemiyor. Retrograd menstrüasyon (adet kanının tersine, dürüst tüplerden karnın içine doğru akması), immün işlev bozukluğu (bağışıklık sisteminde bozukluk), metaplazi (bir dokunun diğer bir doku türüne değişmesi) ve çevresel toksinler, kimyasallar bir araya gelerek bu rahatsızlığın ortaya çıkmasını sağlıyor.
Menstrüasyon esnasında problem yaşamış olan kadınlar (şiddeti sızı, şiddetli kanamalar), 25 ila 40 yaş aralığındaki kadınlar, çocuk sahibi elde etmek istemesine karşın çocuğu olamayan kadınlar, fazla derecede kırmızı et, yağ ve alkol tüketenlerin bu hastalık için tehlike aşağı olduğunu söyleyebiliriz.
ÇİKOLATA KİSTİ VE BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ İLİŞKİSİ
Genetik aşinalık endometriozis için en aşina nedenler aralarında yer alsa da bağışıklık sistemi ile ilgili sorunların ve bağışıklık sistemini etkileyecek çevresel faktörlerin hastalığı tetikliyor.
Kalıtımsal yatkınlığın hangi genlerden kaynaklandığı bilinmese de otoimmun hastalıklarla birlikte gelişen endometriozis riskinin kalıtımsal yatkınlıkla ilgili bilgi vermesi için de araştırmalar sürüyor.
Endometriozis hastası olan kişilerde otoimmün hastalıkların daha fazla meydana gelmesi ve otoimmün hastalığı olanlarda endometriozis riskinin artması iki tarafın aracısız bağlantılı olduğunu düşündürür. Bağışıklık sistemini baskılayan etkenlerin sonucunda ise endometriozis rahatsızlığının meydana geldiği varsayılabilir.
Fibromiyalji, romatizmal rahatsızlıklar ve alerjik rahatsızlıklar ile birlikte ortaya çıktığı gözlemlenen endometriozis ile ilgili araştırmalar devam sürüyor. Bir Takım yumurtalık kanseri türleri de endometriozis rahatsızlığı olan kişilerde daha sık görülse de bu konu ile ilgili çalışmalar halen var.
Çikolata kisti hala iyice niçin netice bağlantıları detaylı bir şekilde ortaya çıkarılamamış, esrarengiz bir hastalık olarak gözükse de o kadar fazla bambaşka yöntem ile tedavi edilebilir olması büyük bir üstünlük sağlıyor.
Cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemler ile tedavi edilebilen bu rahatsızlığın uzun vadede büyük sorunlara yol açmaması için mutlaka endometriozis konusunda bir uzman kontrolünde yol almak epeyce manâlı.
ÇİKOLATA KİSTİ GÖRÜLME RİSKİNİ ARTTIRAN FAKTÖRLER
– Ailede (anne, kız kardeş veya kızında) endometriozis olması (Ailesinde endometriozis olan kadınlarda 3 kat daha artı görülüyor.),
– Uzun yükseklik, kuvvetsiz ve açık tenli olma,
– İnfertilite (kısırlık) hikayesi,
– Geç çocuk sahibi olma,
– Beyaz insanlar,
– Artı kafein tüketimi,
– Sarışın ve kumral elde etmek,
– Et ve yağlı gıda tüketiminin artı olması,
– Erken adet görmeye başlangıç (11 yaşından önce),
– Geç menopoza girme,
– Sık adet görme (adet döngüsünün 27 günden kısa olması),
– Adetin 7 günden uzun sürmesi,
– Adet kanamasının şiddetli (çok) olması,
– Doğuştan rahim anomalisi olması.
Doç. Dr. Taner Usta
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
www.drtanerusta.com
Instagram: @drtanerusta
Facebook: @drtanerusta
YouTube-drtanerusta
