Selen KALDIRIM/ email protected
Birincil örneklerini İskandinavya ’da gördüğümüz buz pateni, insanlık tarihinde yapılan en eski sporların başında geliyor. Kış aylarının bu gözde sporu, bir dönem Bonapart ailesinin en popüler hobisiydi. Tıpkı kendisi gibi, Napolyon Bonaparte’ın kardeşinin oğlu Louis Bonaparte (III.Napolyon) da, buz pateninin müdavimlerindendi. Milattan önce ulaşım amacıyla buluş edilen patenler, zamanla imparatorlukların bir centilmenlik sporu haline geldi.
İNSAN GÜDÜMLÜ ULAŞIM ARAÇLARININ İLKLERİ
Tarihteki birincil patenler, insan güdümlü ulaşımın en eski haliyle geyik, öküz, ren geyiği, şaft, kaburgadan ve öteki hayvanların kemikleriyle yapılıyordu. Finlandiya’da donmuş kışlar baştan başa birincil patenlere M.Ö 3000 civarında rastlıyoruz. Buz patenindeki en büyük sıçrama, 1850 yılında Amerika Birleşmiş Devletleri ’nin, Filedelfiya’nın tüm ahşap patenlerini değiştiren çelik patenleri piyasaya sürmesiyle oldu. 1900 ’lerin ardından buz pateni, ayakkabı tabanlarına sabitlenmiş (paten) bıçaklar ile her yerde şekillendi.
FRANSA BUZ PATENİNİ FAZLA SEVDİ
Buz pateni 1776 dolaylarında Fransız sarayında da çok tutulan bir ziyafet oldu. Özellikle İmparatorluk ailelerinde buz pateni yapmak bir gelenek haline gelmişti. Hepimizin yakından tanıdığı Fransız İmparatoru parasever Napolyon Bonaparte da 1781′de Auxerre ’de paten yaptı. Onun bu sevdası gelecek bütün Bonapart sülalesini etkiledi. Yalnızca Napolyon değil, yiğeni III. Bonapart da buz pateni tutkunlarından biriydi.
BİR ZAMANLARIN CENTİLMENLİK SPORUYDU
Fransa’da kaymak için en iyi yer III. Napolyon ’un “La pelouse de Madrid” olarak adlandırılan bir göletin adını verdiği Cercle des Patineurs adlı özel bir paten kulübüydü. Yeni patenler, buza uyarlanmış şekliyle 16 Nisan 1849 günü, Paris ’te sergilenen Meyebeer ’in “Le Prophete” operasının buz dansı sahnesinde görüldü. Bu dönemde Fransa’da paten yerine getirmek genellikle bir “centilmenlik sporu” olarak görülüyordu.
ASKERLER BİLE SAVAŞ KAMPLARINDA BUZ PATENİ YAPIYORLARDI
Buz pateni, 19. yüzyılda çok popüler oldu ve popülaritesi, 20. yüzyılın başına kadar büyümeye devam etti. Bu dönemdeki soğuk kışlar, Amerika Birleşmiş Devletleri ve Avrupa’nın çoğu bölgesinde, buzulları büyük bir popülasyona ulaştıran göl ve nehirler sık sık donduruldu. Buz pateni, sosyeteden ayrıca erkek hem de kadınları ve aynı aktiviteye katılan tüm geçmişlerin insanlarını ilgilendiren tek spor faaliyetlerinden biriydi. Hatta kış aylarında askerler kamptayken, ara sıra eğlenmek ve zamanı geçmek için buz pateni yaparlardı.
YAPAY BUZ PİSTİ BULUŞ EDİLDİ
19. yüzyılda, buz patenlerini kapalı mekânlara genişletmek ve paten mevsimini uzatmak için incelemeler yapılıyordu. Buz pistlerinin soğutma teknolojisi iyice gelişmediğinden, buz pateni yerine yapay buzlar buluş edildi.
1856 kışında, donmuş Delaware Nehri Philadelphia’daki buz pateni için halka açıktı.
Müzikle buz patenini buluşturan Jackson Haines, bugün çağdaş güzel sanatlarla ilgili pateninin babası olarak biliniyor.
