Bitlis’in Adilcevaz ilçesinde yaşamış baston ustası Cumali Birol, ihtiyar ceviz ağaçları ile manda, sığır ve koç boynuzu kullanarak yaptığı, gücün ve asaletin sembolü olarak tanımladığı bastonları zümrüt, yakut gibi taşlarla, sedef ve ebruli ile süsleyerek, üzerine Osmanlı turası, ay yıldız gibi motifler işleyip meraklılarının beğenisine sunuyor.
Bastonculuk mesleği Adilcevaz’da az sayıda kalan ressam ellerde sürdürülmeye çalışılırken, bu ustalardan 49 yaşındaki Cumali Birol da 70 metrekarelik atölyesinde birbirinden değişik ve ayrı özelliklere sahip bastonlar üretiyor.
Cumali Birol, sabahın erken saatlerinde geldiği atölyesinde, büyüklerinden öğrendiği bu sanatını ürettiği bastonlarla ailesinin üçüncü kuşağı olarak yaşatıyor.
DEĞIŞIK MOTİFLER İŞLİYOR
Baston yapımında yaşlı ve verimden düşmüş ceviz ağacı ile manda, sığır ve koç boynuzu gibi materyalleri kullanan Cumali Birol, ortaya meydana çıkan ürünleri de zümrüt, yakut, sedef ve ebruli ile süslüyor, üzerlerine de aralarında Osmanlı tuğrası ve ay yıldızın da bulunduğu öbür motifler işliyor.
SATIŞA SUNUYOR
Tüm gün elinden düşürmediği eğe, zımpara ve rende ile çalışırken bir yana da Bitlis yöresine ait türküleri seslendiren Birol, yurt içi ve dıştan katıldığı organizasyonlarda el emeği ve göz nuru bastonlarını sergileyerek ülkenin ve kentinin tanıtımına da katkı maddesi sunuyor. Cumali Birol, internet üzerinde el emeği göz nuru bastonları satışa sunuyor.
“AMACIM GELECEK NESİLLERE AKTARILSIN”
Cumali Birol, Adilcevaz’da bastonculuk sanatının 3 bin takvim bir geçmişinin bulunduğunu söyledi.
Ailede bu mesleği yapan üçüncü kuşak olduğunu, dördüncü kuşağa da aktarmak için uğraş gösterdiğini anlatan Cumali Birol, “Bastonculuk yok olmaya yüz tutmuş sanatlar aralarında. Bunu yaşatmak ve gelecek nesillere adapte etmek boynumuzun borcu. Bunun için sadece kendi imkanlarımızı kullanarak uğraş sarf ediyoruz. Baston satışı olacak oysa yaptığımız bu sanatlar ileri ama nesillere aktarılsın. Bu konuda bıkkınlık var. Gittiğimiz fuar ve festivallerde bunu açık ve net görüyoruz.” diye konuştu.
“FARKLI ÜLKELERE BASTON GÖNDERDİK”
Cumali Birol, “Bir bastonu 4 günde üretiyoruz. 6 ayda yaptığımız bastonlar da var. Atölyemizde ürettiğimiz bastonları yurt içi ve yurt dışına göndermek için 2000 yılında web sitesi kurduk. O dönem ciddi manada mail almaya başladık. 2003 yılında Belçika, Hollanda, Kanada ve Norveç’e baston gönderdik. 2004 yılında e-ihracat Türkiye ikincilik ödülü aldım. 2005 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünden ‘sanatkarlık’ unvanı aldım. Bu unvanla yurt içi ve yurt dışındaki fuarlara ilimizi ve ülkemizi temsilen katıldık. 2010 yılında yaklaşık 300 bin kişi aralarında 41 yaşında Türkiye’nin ‘en genç ahisi’ unvanını aldım. Bununla kibir duyuyoruz fakat sorumluluğumuzun da ağır olduğunu biliyoruz. 2013 yılında marka tesciline ulaştık. Kalite belgesi noktasında müracaatlarımız laf konusu.” şeklinde konuştu.
