İstanbul Büyükşehir Belediyesinin projesiyle, Türkiye’deki, Atatürk ’ün kanımca modellik yaptığı ilk figüratif heykel ve İstanbul’daki ilk anıt Atatürk heykeli olma özelliklerini taşıyan eserin rölöve, restitüsyon ve restorasyonu yapılacak.
Tarihi yarımadada 1. Derece Kentsel-Arkeolojik SİT Alanı/Dünya Servet Alanında kalan heykel, 3 Haziran 2015 tarihli ve 3568 sayılı İstanbul 4 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Kararı ile 1. Derece Korunması Gerekli Kültür Varlığı olarak tescillendi.
İstanbul 6 Numaralı Koruma Alan Kurulu’nun kararı gereği, Avrupa Yakası Park ve Bahçeler Müdürlüğü’nce hazırlanan “Sarayburnu Parkı Çevre Düzenlemesi Projesi” aynı kurulun 21 Şubat 2018 tarih ve 6095 sayılı kararıyla onaylandı.
I. Grup tescilli abide eser Atatürk Heykeli’nin eşsiz nitelikleri ile korunması, konservasyonu ile rölöve, restitüstyon ve restorasyon projelerinin hazırlanması nedeniyle 16 Ağustos 2018 tarihinde başkanlık onayı alınarak “Sarayburnu Gazi Heykeli Rölöve Restitüsyon ve Restorasyon Projesi” işine başlanıldı.
Heykelin yapımında kullanılan mermer yüzeylerin aşındığı, anıtta kullanılan derzlerin bozulduğu, anıtta yüzeysel kirlenmeler oluştuğu ve anıtın kural altından aralıksız neme maruz kaldığı, çevre düzenlemesinde kullanılan taş döşemesinin hasar gördüğü ve oldukça ihmal edilmiş olduğu, restorasyon çalışmasıyla bu sıkıntıların giderilmesinin amaçlandığı belirtildi.
TARİHÇE
Sarayburnu’na Atatürk Heykeli yapılması fikri, dönemin Belediye Başkanı Belli Bey (Emin Erkul) göre gündeme getirildi. Belediye Meclisi kadar da onaylanan bu önerinin hayata geçirilmesi için bir komisyon kurularak çalışmalara başlandı.
Heykelin temeli, 25 Ağustos 1925’te, Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı’nı başlamak için Samsun’a gitmek üzere yola çıktığı yerde atıldı.
Avusturyalı heykeltraş Heinrich Krippel’in Avusturya’daki atölyesinde yaptığı bronz heykelin dökümü, Viyana’da Birleşik Maden İşletmeleri’nde gerçekleştirildi. Sonra parçalar taşınarak Krippel’ın denetiminde yerine yerleştirildi.
Anıtın açılışı, 3 Ekim 1926’da yapıldı.
ESERİN ÖZELLİKLERİ
Eser, kural ve heykel elde etmek üzere iki kısımdan oluşuyor. Kural, iki kademeli dörtgen bir platform üzerinde yer alıyor. Dikdörtgen kaide üzerinde, Atatürk’ün sivil giyimli olarak tanımlama edildiği heykelin yüksekliği takriben 3 metre ve yukarı doğru hafifçe incelen misket ve granitten dikdörtgen bir kural üzerine oturuyor. Kural ise mermerden dikdörtgen bir platform üzerinde yer alıyor.
Kaidenin çevresi ise üzeri kasetli, aralarda sütunların kullanıldığı 70 santimetre yüksekliğinde bir duvar ile çevrili. Heykelin bulunduğu platforma kuzey yönde bulunan birkaç basamak ile çıkılıyor. Heykelin oturduğu kaidenin üç cephesinde bronz madalyonlar bulunuyor. (Bunlardan hiçbiri günümüze ulaşmamıştır.) Dikdörtgen kural üzerinde sivil giysili Atatürk figürü yer alıyor.
