Yaz mevsimi ile birlikte beslenme düzeni ve günlük hayat alışkanlıklarının değişmesine ilave olarak tatil sezonunun da açılması yaz hastalıklarının sık görülmesine neden oluyor. Sıcak aylarda ivedi bozulan ya da hijyenik ortamlarda hazırlanmayan gıdalar, soğuk ve buzlu içeceklerin tüketilmesi ishale sebebiyet verirken; bu sorunun basit gibi görülmesi bir takım olumsuzluklara yol açıyor. Memorial Şişli Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Açlık Kaplan, ishal hakkında bilgi verdi.
Bu belirtilere uyarı
İshal tablosunun önemsenmesi gerekmektedir. Bazı durumların varlığında mutlaka hekime başvurulmalı, damar yolundan istikrarsız ve elektrolit takviyesi yapılmalıdır. Keza dışkının incelenmesi ile enfeksiyonla ilgili nedenler varsa ortaya konmalı ve tedavi planlanması yapılmalıdır. İshalde dikkat edilmesi gereken noktalar şöyledir:
– İshalin 48 saatten uzun sürmesi
– 38 dereceyi geçen ateşin olması
– Dışkıda kan görülmesi veya dışkının renginin siyah olması
– İshalle birlikte şiddetli bulantı ve kusma olması
– Şiddetli karın ağrısının varlığı
– Ağızdan değişken alımının olmaması
Evde ishal tedavisi
Kusma, bulantı, ağızdan değişken alımının olmaması gibi kritik belirtiler yahut, genel durumun iyi olduğu hastalarda evde hazırlanacak sıvılarla ishal tedavisi mümkündür. Herkes bu sıvıyı evde zahmetsizce hazırlayabilmektedir. İshali tedavi eden sıvının tarifi şöyledir:
– 1 lt kaynatılmış soğutulmuş su
– 1 çorba kaşığı şeker
– 1 tatlı kaşığı tuz
– 1 akarsu kaşığı karbonat
Bu malzemeleri karıştırıp gün içinde yudumlayarak içmek, basit ishali çare edebilmektedir.
Ölüme değin götürebilir
İshal vakalarında sadece su yok, bunun yanına potasyum ve sodyum gibi mineraller de kaybedilmektedir. Potasyum eksikliği yürek hastalıklarına, kas zayıflıklarına yol açarken; sodyum eksikliği baş ağrısından, akıl karışıklığına, bilinç kaybından, komaya dolayısıyla da ölüme değin o kadar fazla olumsuz tabloya neden olmaktadır. İshal tedavisinde de vücudun kaybettiği sodyum ve potasyum yerine konulmaktadır.
Açık büfe yiyecekleri ishal edebilir
Yaz mevsiminde ishal daha sık görülmektedir çünkü bakteriler sıcak ortamlarda üremektedir. Yazları etraf ısısının artması sebebiyle açıkta bırakılan besinler fazla güvenli olmayan olmaktadır. Oysa ishal sadece yiyecek kaynaklı değildir. Durgun sular, girilen havuzların iyi temizlenmemesi ve bu suyun yutulması da ishal vakalarını getirmektedir. Açık büfelerde bulunan yiyeceklerde de bakteri birikimi oluşurken, bu bakteriler ishale sebebiyet vermektedir.
Dıştan içeceğinize buz koydurmayın
Yaz ayları soğuk ve buzlu içeceklerin de sık tüketildiği bir dönemdir. Evde hangi suyla buz yapıldığı bilinmektedir fakat dışarıya hangi nesil suyun buz yapımı için kullanıldığı bilinmemektedir. böylece kalabalık yerlerde buzun kaynağı bilinmiyorsa buzlu meşrubat tüketilmemelidir. Evde de buz hazırlarken rafine su kullanılmalıdır.
Ham sebze ve meyve yemeyin
Kalabalık yerlerde iyi yıkanıp yıkanmadığına belirli olmadan ham sebze, çiğ meyve ve salata türü ürünleri tüketmemek gerekmektedir. Açıkta olan süt ve süt ürünlerinden, açık dondurmalardan uzak durulmalıdır. Ham meyve yenilecekse kabukları soyulup yenilmelidir. Evde de sebze ve yeşillikler arıtma suyla yıkanmalıdır.
Çocuğunuzun altını değiştirirken eldiven kullanın
Çocuklarda oluşan ishallerden ebeveynler de etkilenmektedir. Küçük çocukların altı değiştirilirken çocukta bulunan ishal anne ya da babaya da geçmektedir. Bu noktada el hijyeni çok önemlidir. Çocuğun altını değiştirdikten sonra ya bir el hijyeni sağlanmalıdır ya da daha aşağı değişimi esnasında eldiven kullanılmalıdır. Ayrıca genital alan temizliği sonrası da eller iyi temizlenmediğinde ishal olunabilmektedir. Çünkü bu temizliği yaparken tırnak aralarına da bazı atıklar yerleşebilmektedir.
Susuz kalmamak fazla kayda değer
İshal, susuz kalmaya sebep olmaktadır. Bu noktada kendi kendine tetkik önemlidir. Kendi kendine muayenede mukozalara dikkat etmek gerekmektedir. Göz küresi çöktüyse vücut susuz kalmış demektir. Hem cilt de susuzluğun belirtilerini vermektedir. Yeterince istikrarsız almış bir kişinin cildi elle çekildiğinde derhal yerine gelmektedir. Yeterince akıcı almamış şahısların cildi çekildiğinde fazla yavaş biçimde yerine gelmektedir.
