Trabzon ’un Ortahisar ilçesi Pazarkapı Mahallesi ’nde, Hoca Halil Cami ’nin yanında Ortahisar Belediyesi ve Kaymakamlık binası inşaatı için yapılan kazıda Bizans dönemine ait olduğu değerlendirilen “keramik” görülünce bölge derhal korumaya alınarak araştırmalar durduruldu. Takriben bin yıllık olduğu sayılan ve pişmiş topraktan yapılan kap (keramik) müzede koruma altına alınırken arkeologların bölgede detaylı bir egzersiz oluşturacağı öğrenildi. Keramikin bulunduğu yer güvenlik şeridi ile çevrilirken bölgeye kimsenin yaklaşmasına izin verilmiyor. Alanda incelenme çalışmaları uzmanlarca sürerken bölgede başka tarihi eser olup olmadığı merak ediliyor.
“TARİH TOPRAĞIN ARASINDA SAKLI”
Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği Başkanı Yrd. Doç. Dr. Coşkun Erüz, uzmanların bölgeyi incelemesini beklediklerini dile getirerek, “Yüzeyin 2 metre altındaki bir tabakada bulunan çanak ve çömleklerin uzmanların incelemesinde bin ve 2 bin arası yaşta Doğu Roma/Bizans dönemine ait eşyalar olduğu belirtildi. Pazarkapı olarak adlandırılan bölge olan Altında Hisar, Zağnos ve Tabakhane dereleri arasındaki tarihi ikâmetgâh, ticaret merkezi, eski liman alan olması dolayısı ile antik çağdan günümüze bölgenin geçirdiği tüm ikâmetgâh, şehirleşme, ticaret ve deprem, su baskını, yangın, yağma, facia gibi olayların izleri, yapı ve hayat malzemeleri yüzeyle 3 metreyi geçen toprak, kil, kum tabakaları aralarında saklı. Uzmanların incelemesini bekliyoruz. Kazı alanındaki toprak ve tabakalarında jeolog, sedimantolog, kimya ve arkeoloji, arkoojeofizik uzmanlar misal alarak karbon 14 ve diğer yöntemlerle yaşlandırma gerçekleştirmek sureti ile keza kazı alanı ve hem de Trabzon şehri ve kalesinin yaşını, değişimini ortaya koyabilir. Alan üniversite ile işbirliği yapılarak tarihi seller, depremler, yangın, felaket ve olaylarının izleri ve kanıtları incelenmelidir.” ifadelerini kullandı.
YIKIMLARDA DEHLİZ BULUNDU
Ortahisar ilçesindeki Pazarkapı Mahallesi ’nde geçtiğimiz aylarda başlayan kentsel mutasyon projeleri kapsamında sürdürülen yıkımlarda tarihi taş kemer inşa ortaya çıkmıştı. Ekiplerin felaket çalışmalarını durdurarak yetkililere data vermesiyle tarihi yapının etrafı çevrilmiş, yetkili kurumlar göre çözümleme başlatılmıştı. Yapılan incelemelerinin ardından ayrıntılarıyla ortaya çıkartılan tarihi kalıntının kemer köprü değil bir dehlizin giriş kapısı olduğu belirlendi. 19. yüzyılda kentin ticaret merkezi konumunda olan Moloz mevkiinde meydana çıkan dehlizin 4 bin yıllık şehrin tarihine ışık tutması bekleniyor.
2013 yılında Ortahisar ilçesindeki Zağnos Vadisinde TOKİ kadar başlatılan şehirsel değişim çalışmaları neticesinde yıkılan evlerin arkasından surların altında bulunan bir dehliz ortaya çıkarken, yapılan incelemelerin ardından dehlizin 25 metresi açılmıştı. Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA) göre ‘Turizmde 2013 yılı Kültür ve Turizme Karşın Altyapı Mali Yardım Programı ’ zarfında İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü işbirliğiyle ‘Ortahisar Dehlizi Gün Işığına Çıkıyor ’ projesi başlatılmış, proje kapsamından dehlizdeki çalışmalara devam edilerek, geçidin nereye dek gittiği belirlenmişti.
